درباره نویسنده : علینقی منزوی (زادهٔ ۲۳ تیر ۱۳۰۲ در سامرا – درگذشت ۲۷ مهر ۱۳۸۹ تهران) به همراه برادرش احمد منزوی از کتابشناسان ایران بهشمار میروند. علینقی منزوی افزون بر تألیف کتابها و مقالههای متعدد، مدتها در تألیف فرهنگ دهخدا با علیاکبر دهخدا و محمد معین همکاری میکرد و چند سال در دائره المعارف بزرگ اسلامی در تهران به تحقیق مشغول بود و در آنجاعضویت افتخاری داشت.
زندگی
علینقی منزوی در سال ۱۳۰۲ خورشیدی در خانوادهای روحانی در شهر سامرا در عراق به دنیا آمد. او بزرگترین پسر از چهار پسر شیخ آقا بزرگ تهرانی، دانشمند و عالم شیعی و مولف کتاب الذریعه بود که از مهمترین دانشنامههای کتابشناختی شیعه بهشمار میرود.
تحصیلات حوزوی را در سامرا و نجف نزد اساتیدی چون میرزا حسن موسوی بجنوردی و میرزا باقر زنجانی و شیخ موسی خوانساری و میرزا محمد تهرانی عسکری به پایان برد. در نجف به پدر در تدوین کتاب الذریعه یاری رسانید و سه جلد آن را منتشر کرد. در زمان جنگ جهانی دوم به تهران آمد و در سال ۱۳۲۶ لیسانس معقول، در سال ۱۳۲۹ لیسانس دانشسرای عالی، در سال ۱۳۳۰ لیسانس قضایی دانشکده حقوق دانشگاه تهران را اخذ کرد. او در سال ۱۳۳۷ موفق به دریافت درجه دکتری در رشته الهیات از دانشگاه تهران شد و در سال ۱۳۵۱ دکتری فلسفه دانشگاه سن ژزف بیروت را نیز اخذ کرد.
در سال ۱۳۲۵ با سمت دبیر در دبیرستان مروی به خدمت دولت درآمد و از ۱۳۲۷ در جنب آن به همکاری با علی اکبر دهخدا مشغول شد. همکاری منزوی با لغتنامه دهخدا پس از فوت دهخدا همچنان با جانشین وی، دکتر محمد معین تا زمان مهاجرتش در ۱۳۴۵ ادامه یافت. در تمام این مدت او جزو چهار نفر اول هیئت مقابله فرهنگ دهخدا بود.
درسال ۱۳۳۸ از وزارت فرهنگ به دانشگاه تهران منتقل شد. آخرین سمت او تا قبل از مهاجرت در سال ۱۳۴۵ در شعبه فوق لیسانس دانشکده ادبیات دانشگاه تهران بجای معین بود. در همین سالها مجلدات ۴ تا ۱۸ الذریعه و چندین قرن از طبقات اعلام الشیعه را با زحمت بسیار و با همان حقوق معلمی بهچاپ رساند.
منزوی در دوران نهضت ملی شدن نفت، به تاثیر از برادر کوچکترش، محمدرضا منزوی، و به همراه جلال آل احمد، که پسرخاله او بود، عضو حزب توده ایران شد. ستوان یکم محمدرضا منزوی (متولد ۱۳۰۸ ش.) عضو سازمان نظامی حزب توده ایران بود که پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ دستگیر و یازده ماه زندانی شد ولی بهدلیل عدم کشف سازمان نظامی حزب توده تبرئه و آزاد گردید.
پس از کودتای ۲۸ مرداد، علینقی منزوی نیز دو بار به زندان افتاد، پس از آن هم با اینکه تنها به فعالیتهای فرهنگی اشتغال داشت، همچنان با تهدیدهای سازمان اطلاعات و امنیت (ساواک) رو به رو بود. سرانجام او در شهریور سال ۱۳۴۵ ایران را ترک کرد و به عراق و لبنان گریخت و به مدت ۹ سال در نجف و بیروت زندگی کرد. او تا سال ۱۳۵۴ در بیروت بود و در این سالها بقیه مجلدات الذریعه پدر را با همکاری برادرش احمد منزوی در تهران منتشر کرد.
در سال ۱۳۵۴ در دوره سفارت قدر در بیروت، با پادرمیانی دوستان بانفوذ خود، پرویز ناتل خانلری و علی دشتی به تهران بازگشت. علی دشتی با منزوی سابقه دوستی و روابط فرهنگی داشت و از یاری وی در تهیه کتاب بیست و سه سال در نقد تاریخ صدر اسلام کمک گرفته بود.
منزوی پس از بازگشت به ایران در سال ۱۳۵۵/۱۳۵۴ خود را وقف کار علمی کرد و به همکاری با «بنیاد لغتنامه» و یاری به ادامه انتشار تألیفات پدر خود ادامه داد. همچنین او دوباره در دانشکده ادبیات به تدریس پرداخت که تا سال ۱۳۶۰ ادامه داشت.
پس از انقلاب ایران (۱۳۵۷) در سال ۱۳۵۹ علینقی منزوی به توصیه سید روحالله خمینی دستگیر شد، یکی از اتهامات منزوی تألیف کتاب بیست و سه سال (کتابی انتقادی درباره زندگی محمد پیامبر اسلام) بود که بر اثر همکاری او با علی دشتی شکل گرفته بود. البته مهمترین دلیل بازداشت منزوی، مصاحبتهای وی با خمینی در سالهای مهاجرت در عراق و شناخت او از مواضع فلسفی و دیدگاههای بیطرفانه وی بهعنوان یک دانشمند اسلامشناس بود که از دید خمینی، به ارتداد نزدیکتر بود تا به اسلامشناسی با دیدگاه ویژه اسلامی.
او در سال ۱۳۶۰ از اتهام نگارش کتاب ۲۳ سال تبرئه شد اما اتهام اصلی وی ترجمه و نقد کتاب «درسهائی در باره اسلام»، اثر پرفسور ایگناس گلدزیهر از اساتید دانشگاه بوداپست در ابتدای قرن ۲۰ عنوان شد. نقد بیطرفانه و نگاه علمی اسلامشناسانه منزوی، برای حاکمیت خوشآیند نبود. ترجمه این کتاب سبب شد او به جرم «تبلیغ افکار الحادی» به ۵ سال زندان و انفصال از تمام خدمات دولتی محکوم گردد و در حالی که در زندان بود و پس از ۳۳ سال پرداخت حق بازنشستگی از دانشگاه تهران اخراج شد.[نیازمند منبع]
منزوی پس از آزادی از زندان با این که تا حد زیادی تندرستی خود را از دست داده بود، کار علمی و تحقیقی را از سر گرفت. او به همکاری با دائرهالمعارف بزرگ اسلامی پرداخت و در کنار برادر خود، احمد منزوی، چندین سال به کار و تلاش در این مؤسسه ادامه داد.
علینقی منزوی از سال ۱۳۸۴ پس از درگذشت همسرش به بیماری آلزایمر مبتلا شد و بدون کمک مستقیم و شبانه روزی دخترش دکتر پروین منزوی قادر به ادامه حیات نبود. او در روز سه شنبه ۲۷ مهرماه ۱۳۸۹ در سن ۸۹ سالگی در منزل خود در کوی سعادتآباد تهران درگذشت.
آثار
تصحیح و تعلیق بر الذریعه الی تصانیف الشیعه تالیف شیخ آقا بزرگ تهرانی در ۲۶ جلد(جلد ۹ در ۳ مجلد) و ۳ جلد اعلام.
جلدهای اول و دوم فهرست نسخههای خطی کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران.
جلدهای ۱۱ تا ۱۶ فهرست نسخههای خطی کتابخانه مجلس شورای ملی (اسلامی).
جلدهای اول و دوم فهرست نسخههای خطی کتابخانه مدرسه سپهسالار (شهید مطهری).
تصحیح و انتشار الاشارات و التنبیهات ابن سینا.
فرهنگ نامه عربی به فارسی، چاپ انتشارات دانشگاه تهران.
ایضاح المقاصد فی شرح حکمه عین القواعد (تعلیقات و نشر حکمه العین دبیران قزوینی با شرح علامه حلی) با همکاری مشکات.
فهرست الکتب و الرسائل تالیف مجدوع اسماعیلی، مقدمه و تصحیح و تعلیقات ع منزوی.
قیام زنگیان در جنوب در سده سوم هجری و تاثیر آن در حقوق وفقه اسلامی.
نامههای عین القضات همدانی در سه جلد همراه با شرح حال و آثار و افکار عین القضا.
ابن کمونه و فلسفه فی النبوه (رساله دکتری در بیروت).
تصحیح و انتشار تاریخ طبقات اعلام شیعه تالیف شیخ آقا بزرگ تهرانی در نه جلد.
نظارت، تدوین و مقابله دفترهای لغت نامه دهخدا، حرف«ح»
منجد الاعلام.
ترجمه «درسهائی درباره اسلام» تالیف ایگناس گلدزیهر در دو جلد. مقدمه و تعلیقات ع منزوی.
سیمرع و سی مرغ (خلاصه منطق طیر عطار نیشابوری، نمایشنامه در سه پرده).
احسن التقاسیم فی معرفه الاقالیم تالیف مقدسی.
ترجمه تجارب الامم ابن مسکویه (۳ جلد).
معجم البلدان یاقوت حموی در ۵ جلد.
علینقی منزوی مقالات فراوانی در مجلات دانش، فرهنگ نور، راهنمای کتاب، خواندنیها و غیره منتشر کرده یا به کنگرههای علمی تقدیم نمودهاست. آثار دکتر علینقی منزوی در بیش از یکصد و پنجاه مقاله و کتاب موجود است. فهرست آثار علینقی منزوی را میتوان در سایت منزوی [۱] دید. در آنجا از جمله حدود ۵۰ مقاله وی بصورت تصویر پی دی اف (PDF) به شرح زیر ارائه شدهاست:
ـ ابن کمونه و کتاب الابحاث عن الملل الثلاث(۱)
ـ ابن کمونه و کتاب الابحاث عن الملل الثلاث(۲)
ـ ابن کمونه و کتاب الابحاث عن الملل الثلاث(۳)
ـ احمد برقی پسر محمد صاحب محاسن
ـ احمد بن حسن بن حسن مادرانی
ـ ادبیات مقاومت فلسطین
ـ ادیب نطنزی
ـ اسلام در ایران از هجرت تا پایان قرن نهم ۱
ـ اسلام در ایران از هجرت تا پایان قرن نهم ۲
ـ اشراق در سدهٔ هفتم میلادی
ـ اشراق هندو ایرانی و نبوت اسرائیلی
ـ اشعریان قم
ـ امثال فارسی از کتاب شاهد صادق ۱
ـ ایران دوستی در سدههای سوم و چهارم هجری
ـ برخی از مسائل مورد بحث مشترک در ایران پیش و پس از اسلام (حدوث یا قدم در کلام خدا)
ـ برخی از مسائل مورد بحث مشترک در ایران پیش و پس از اسلام
ـ بنیادهای مذهبی حکومت در ایران ساسانی
ـ جبر و اختیار
ـ برخی اندیشمندان ایرانی در سدهٔ سوم هجری
ـ پند اهل دانش و هوش (موش و گربه)
ـ پیشنهاد شما چیست؟ پیشنهاد یک نویسنده ایرانی برای اصلاح خط عرب
ـ تاریخ فهرست نگاری در ایران
ـ جمعه و یکشنبه
ـ جنبش بردگان زنگی ۱
ـ جنبش بردگان زنگی ۲
ـ حبرالامه
ـ حجنامه ۱
ـ حجنامه ۲
ـ حق الله و حق الناس
ـ خاندانهای بزرگ ایران ساسانی در سدههای آغازین پیروزی عرب
ـ داوری عین القضات میان ابن سینا و ابوسعید ابوالخیر
ـ درباره هنر نقاشی در ایران
ـ در پیرامون عرفان
ـ درسهایی در بارهٔ اسلام
ـ دکتر علینقی منزوی (گفتگوها: مصاحبه علی دهباشی)
ـ دیدارها و ره آوردها
ـ دین و دولت در ایران نقش علما در دوره قاجار
ـ دین و سیاست در مذهب شیعه
ـ سانترالیزم در مذهب رسمی ساسانی
ـ ساقینامههای خطی (عرفان در لباس بزم آرائی و به آهنگ رزمی)
ـ سهم ایرانیان در پایه گذاری تمدن و فرهنگ در چند قرن آغاز اسلام
ـ شرحی بر نمایشنامه سی مرغ و سیمرغ۱
ـ شرحی بر نمایشنامه سی مرغ و سیمرغ۲
ـ صوفیان بی سلسله
ـ عین القضات همدانی و نامههای او
ـ قاعده لطف و قانون صدور
ـ قانون نامه ابگار
ـ گنوسیسم اسلامی ایران از مرگ متوکل تا مرگ مکتفی
ـ گنوسیسم اسلامی ایران از مامون تا معتضد
ـ نخستین برخورد اندیشههای فلسفی در ایران۲
ـ نقش برجسته و پیکره سازی در ایران
- دانلود مجموعه مقالات و کتابها با لینک مستقیم
- تعداد صفحات :-
- حجم فایل : ۵٫۲۳مگابایت
- بازنشر: بوکیها دات آی آر
سلام. خیلی تشکر میکنم بابت این سایت امیدوارم که از اینگونه سایتها هر روز بیشتر بشه…کتابهای هنر خیلی کم الکترونیکی شده اگه امکان داره اونها هم الکترونیکی بشه…با تشکر
درود بر شما
ایتمهایی در باب هنر نیز به زودی اضافه خواهد شد .